ലാഹോറിലെ പുകമഞ്ഞ് പ്രതിസന്ധിയെ നേരിടാൻ കൃത്രിമ മഴ പെയ്യിക്കുമെന്ന് പാകിസ്ഥാൻ പഞ്ചാബ് സർക്കാർ ചൊവ്വാഴ്ച (ഒക്ടോബർ 22) പ്രഖ്യാപിച്ചു. ലാഹോറിനെ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മലിനമായ നഗരമായി തെരഞ്ഞെടുത്തതിനു പിന്നാലെയാണ് തീരുമാനം.
എയർ ക്വാളിറ്റി മോണിറ്ററി(IQAir)ൻ്റെ മാനദണ്ഡങ്ങൾ അനുസരിച്ച് എയർ ക്വാളിറ്റി ഇൻഡക്സ് (AQI) ലെവൽ 394-ൽ കൂടുതലുള്ള അപകടകരമെന്ന് കരുതുന്ന മേഖലകളിൽ മഴ പെയ്യിക്കാനാണ് തീരുമാനം. IQAir ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മലിനീകരിക്കപ്പെട്ട നഗരമായി ലാഹോറിനെ തിരഞ്ഞെടുത്ത് ഒരു ദിവസത്തിന് ശേഷമാണ് പ്രാഖ്യാപനം വന്നത്.
IQAir വായുവിലെ അപകടകരമായ PM2.5 കണങ്ങളുടെ സാന്ദ്രതയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് വായുവിൻ്റെ ഗുണനിലവാരം അളക്കുന്നത്. ലാഹോറിലെ വായുവിലെ AQI മൂല്യം ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയുടെ (WHO) ഗുണനിലവാര മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശ മൂല്യത്തിൻ്റെ 55.6 മടങ്ങ് അധികമാണ്.
പുകമഞ്ഞിൻ്റെ അളവ് നിയന്ത്രണാതീതമായി ഉയരുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ പാകിസ്ഥാൻ കാലാവസ്ഥാ വകുപ്പ് (പിഎംഡി) ആളുകൾക്ക് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാവസായിക മലിനീകരണവും വാഹനങ്ങളുടെ ഉദ്വമനവുമാണ് ഇപ്പോഴത്തെ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ അവസ്ഥക്ക് കാരണമെന്ന് വകുപ്പ് വ്യക്തമാക്കി, ദോഷകരമായ മലിനീകരണം അന്തരീക്ഷത്തിൽ പുകമഞ്ഞിനെ തങ്ങിനിൽക്കാൻ അനുവദിക്കുന്ന കാലാവസ്ഥാ ഘടകങ്ങളെ അനുകൂലമാക്കുന്നതിലൂടെ സാഹചര്യം കൂടുതൽ വഷളാകാനുള്ള സാധ്യതയും അവർ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചു. പുകമഞ്ഞ് പ്രതിസന്ധി ഗുരുതരമായ ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ അസുഖങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുമെന്നും റോഡ് കാണാൻ പോലും കഴിയാത്ത അവസ്ഥ ഉണ്ടാക്കുമെന്നും ഇത് അപകടങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുമെന്നും പിഎംഡി മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.
വർഷങ്ങളായി, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മലിനമായ നഗരങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ ലാഹോർ പതിവായി ഇടംപിടിക്കാറുണ്ട്. ഇന്നത്തെ അവസ്ഥയിൽ പുകമഞ്ഞ് ഉയരാൻ ഒരുപിടി ഘടകങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് കാരണമായിട്ടുണ്ട്. അവ എന്തെല്ലാമാണെന്ന് നോക്കാം
വർഷത്തിലുണ്ടാകുന്ന പുകമഞ്ഞ് പ്രതിസന്ധി
ശൈത്യകാലം ആരംഭിക്കുമ്പോൾ, ലാഹോറും മറ്റ് പാകിസ്ഥാനി നഗരങ്ങളും മൂടൽമഞ്ഞിൻ്റെ ദൃശ്യമായ പാളിയാൽ മൂടപ്പെട്ടിരിക്കും, ഇത് ചൂടുള്ള വായു ഉയരുന്നത് തടയുകയും മലിന വായുവിനെ കൂടുതൽ ഭൂമിയോട് അടുപ്പിക്കുന്നു, ഈ അവസ്ഥയെ വിപരീത താപനില എന്ന് വിളിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച് ലാഹോർ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് കുന്നുകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട താഴ്ന്ന പ്രദേശത്താണ്, ഇത് മലിനീകരണത്തെ കുടുക്കുകയും പുക പടർന്ന് ഒഴുകുന്നത് തടയുകയും ചെയ്യുന്നു.
എല്ലാ വർഷവും ശീതകാല മാസങ്ങളിൽ പുകമഞ്ഞ് ഉയരുന്നതിനുള്ള പ്രധാന കാരണമായി പലപ്പോഴും ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടുന്നത് ഗോതമ്പ് കൃഷിക്ക് വഴിയൊരുക്കുന്നതിനായി നെൽവിളകളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങളായ വൈക്കോൽ കത്തിക്കുന്നതാണ്. ശീതകാല മാസങ്ങളിൽ അതിർത്തിയുടെ ഇരുവശത്തും, പഞ്ചാബിലും ഈ രീതിയിൽ വൈക്കോൽ കത്തിക്കാറുണ്ട്. ഇത് അനാരോഗ്യകരമായ അവസ്ഥയുണ്ടാക്കുന്നതിനാൽ നിർത്തലാക്കുന്നതിന് ഇന്ത്യൻ, പാകിസ്ഥാൻ സർക്കാരുകൾ ശിക്ഷാ നടപടികൾ പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്.
പാകിസ്ഥാൻ രാഷ്ട്രീയക്കാർ ഇന്ത്യയിൽ വൈക്കോൽ കത്തിക്കുന്നതിനും അതിർത്തിയിൽ വിഷ പുകമഞ്ഞ് പടർത്തുന്നതിനും വളരെക്കാലമായി കർഷകരെ വിമർശിക്കുകയാണ്. ഈ മാസത്തിന്റെ തുടക്കത്തിൽ പാക്കിസ്ഥാനിലെ പഞ്ചാബ് മുഖ്യമന്ത്രി മറിയം നവാസ്, പുകമഞ്ഞ് പ്രതിസന്ധിയോടുള്ള പ്രതികരണം ഏകോപിപ്പിക്കാൻ ഇന്ത്യയുമായി കാലാവസ്ഥാ നയതന്ത്രം ആവശ്യപ്പെട്ടിരുന്നു.
എന്നിരുന്നാലും, ഇത് പ്രശ്നത്തിൻ്റെ ഒരു ഭാഗം മാത്രമേ വിശദീകരിക്കുന്നുള്ളൂ. പാക്കിസ്ഥാൻ ഗവേഷകരായ സൈമ മൊഹിയുദ്ദീൻ, ഖാൻ ആലം എന്നിവരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ നടത്തിയ ഓഗസ്റ്റിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച പഠനത്തിൽ വാഹനങ്ങളിൽ നിന്ന് പുറന്തള്ളപ്പെടുന്നതും ഇഷ്ടിക ചൂളകളിൽ നിന്ന് പുറത്തുവരുന്നതുമായ മലിന വായുവിന്റെ പങ്ക് വളരെ വലുതാണെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു.
“പിഎം 2.5 സാന്ദ്രത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പ്രധാന കാരണങ്ങൾ പ്രാഥമിക സ്രോതസ്സുകളിൽ ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതും, കാർഷിക അവശിഷ്ടങ്ങൾ കത്തിക്കുന്നതും, വാഹന ഉദ്വമനവും, വ്യാവസായിക പ്രവർത്തനങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നതാണ്.”പാകിസ്ഥാൻ കാലാവസ്ഥ നിരീക്ഷകയായ സൈമ മൊഹിയുദ്ദീൻ പറയുന്നു.
പൂന്തോട്ടങ്ങളുടെ നഗരം എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ലാഹോർ, കഴിഞ്ഞ രണ്ട് ദശാബ്ദങ്ങളായി വൻതോതിലുള്ള വികസനത്തിന്റെ പാതയിലാണ്. നഗരത്തിലുടനീളമുള്ള ഹരിത ഇടങ്ങൾ കുറയുന്നത് പ്രശ്നം സങ്കീർണ്ണമാക്കുകയും, മലിനീകരണതോത് കുറയുന്നത് തടയുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഗുണനിലവാരം കുറഞ്ഞതും ഉയർന്ന സൾഫർ അടങ്ങിയതുമായ ഇന്ധനത്തിൻ്റെ ഉപയോഗം പ്രശ്നം വഷളാക്കുമെന്ന് ചില പരിസ്ഥിതിവാദികൾ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു, കൂടാതെ ചൈന-പാകിസ്ഥാൻ സാമ്പത്തിക ഇടനാഴിയുടെ ഭാഗമായ പഞ്ചാബിലെ 1320 മെഗാവാട്ട് സാഹിവാൾ പവർ പ്ലാൻ്റ് പോലുള്ള കൽക്കരി പ്രവർത്തിക്കുന്ന വൈദ്യുത നിലയങ്ങൾ മുഖ്യ മലിനീകരണ കേന്ദ്രങ്ങളാണെന്നും മനസിലാക്കാൻ കഴിയുന്നു.
പ്രതിസന്ധി എങ്ങനെ നേരിടാം?
കഴിഞ്ഞ വർഷം പ്രതിസന്ധി വർധിച്ചപ്പോൾ നടത്തിയ കൃത്രിമമഴ ഇടത്തരം വിജയമായിരുന്നു. ചെറിയ മഴയ്ക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ച 10 സ്ഥലങ്ങളിൽ മഴ സൃഷ്ടിക്കാൻ പഞ്ചാബ് സർക്കാർ ഒരു ചെറിയ സെസ്ന വിമാനമാണ് ഉപയോഗിച്ചത്. കണക്കുകൾ പറയുന്നതനുസരിച്ച്, എക്യുഐ 300-ൽ നിന്ന് 189-ലേക്ക് താഴ്ത്താൻ ഈ മഴക്ക് സാധിച്ചു എന്നാണ്. എന്നാൽ, രണ്ടുദിവസം മാത്രമെ ഈ കൃത്രിമ മഴ പെയ്യിക്കാൻ സാധിച്ചുള്ളു. കൂടാതെ, കൃത്രിമ മഴയുടെ അളവ് പ്രവചനാതീതമായതിനാൽ കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങൾ കൊണ്ടുവരാനും കാലാവസ്ഥ വിദഗ്ധർ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നു. ഒരിക്കൽ മഴ പെയ്യിച്ചാൽ പിന്നീട് അത് തടയാൻ ബുദ്ധിമുട്ടായിരിക്കും.
നിലവിൽ, പഞ്ചാബ് അധികൃതർ പുകമഞ്ഞ് ഉൽപാദിപ്പിക്കുന്നവർക്കെതിരെ കർശന നടപടി ആരംഭിച്ചതായി റിപ്പോർട്ടുകൾ പറയുന്നു. മാനദണ്ഡങ്ങൾ ലംഘിച്ച് പുക പുറന്തള്ളുന്നതിന് 328 ഇഷ്ടിക ചൂളകൾ തകർക്കുകയും, ഇന്ധനങ്ങൾ കത്തുമ്പോഴുണ്ടാകുന്ന പുകമലിനീകരണം കാരണം 600 ലധികം വാഹനങ്ങൾ പിടിച്ചെടുക്കുകയും ചെയ്തതായി പാകിസ്ഥാൻ പത്രമായ ദി നേഷൻ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. 2021-ൽ, വാഹന മലിനീകരണത്തെ ചെറുക്കുന്നതിനായി പാകിസ്ഥാനിലെ പഞ്ചാബ് സർക്കാർ ലാഹോറിൽ യൂറോ 2 ഇന്ധനം വിൽക്കുന്നത് നിരോധിച്ചിരുന്നു.
നഗര ആസൂത്രണത്തിന് കാരണമാകുന്ന ഒരു ഏകീകൃത തന്ത്രത്തിൻ്റെ അഭാവത്തിൽ വിമർശകർ ഈ നടപടികളെ ബാൻഡ്-എയ്ഡുകളായാണ് കാണുന്നത്, ഇത് തൽക്കാലിക സമാധാനം മാത്രമെ നൽകുകയുള്ളു. Lahore Most Polluted City
ഏപ്രിലിൽ ആരംഭിച്ച പുകമഞ്ഞ് ലഘൂകരണ പദ്ധതിയിൽ സംസ്ഥാനം പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് പഞ്ചാബ് പരിസ്ഥിതി മന്ത്രി മരിയം ഔറംഗസേബ് ഈ മാസം ആദ്യം വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നു. സ്മോഗ് മോണിറ്ററിംഗ് യൂണിറ്റിൻ്റെ വിന്യാസം, ഒറ്റത്തവണ ഉപയോഗിക്കാവുന്ന പ്ലാസ്റ്റിക്കുകൾ നിരോധിക്കുക, റോഡുകളിലും നിർമ്മാണ സ്ഥലങ്ങളിലും ഫ്യൂജിറ്റീവ് പൊടി നിയന്ത്രിക്കുന്നതിന് വെള്ളം തളിക്കുന്നത് എന്നിവ ഈ പദ്ധതിയിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന മലിനീകരണ നിയന്ത്രണ ഉപാധികളാണ്. Lahore Most Polluted City
പഞ്ചാബിലുടനീളമുള്ള വായു മലിനീകരണം ഗണ്യമായി കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള ഹ്രസ്വവും ദീർഘകാലവുമായ തന്ത്രങ്ങൾ ഈ പദ്ധതിയിൽ ഉൾക്കൊള്ളിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഹരിത ഗതാഗതത്തിലേക്കുള്ള മാറ്റം, ഇന്ധന ഗുണനിലവാര പരിശോധന, വ്യാവസായിക നിരീക്ഷണം, വൃക്ഷത്തൈ നടീൽ ഡ്രൈവുകൾ, നഗര വനങ്ങൾ, നിരീക്ഷണത്തിനുള്ള ഡ്രോൺ, തെർമൽ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ, ഗ്രീൻ പഞ്ചാബ്, ഇക്കോ വാച്ച് ആപ്പുകൾ തുടങ്ങി നിരവധി പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെ മലിനീകരണം അതിൻ്റെ അടിത്തട്ടിൽ തന്നെ നേരിടാൻ മുൻനിര പരിപാടിയായ സ്മോഗ് ഹെൽപ്പ് ലൈൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു. കാലാവസ്ഥ വകുപ്പ് വ്യക്തമാക്കി.
content summary; Lahore Most Polluted City: India’s Stubble Burning to Blame?
