റിപ്പോർട്ടേഴ്സ് കളക്റ്റീവ് അന്വേഷണ റിപ്പോര്‍ട്ട്
2015 ലാണ് 83 മില്യൺ ടൺ ഭാരമുള്ള സരിസട്ടോളി കൽക്കരി ബ്ലോക്ക് സർക്കാർ ആദ്യമായി ലേലത്തിൽ വക്കുന്നത്. ഈകൽക്കരി ഖനി ബ്ലോക്കുകളുടെ ആദ്യ ലേലത്തിൽ ലേലം വിളിക്കാനുള്ള പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ അവകാശം കേന്ദ്ര സർക്കാർ നിയമവിരുദ്ധമായി നിഷേധിച്ചതിനുള്ള, തെളിവുകളാണ് ദ റിപ്പോർട്ടേഴ്സ് കളക്ടീവ് ശേഖരിച്ച രേഖകൾ വെളിപ്പെടുത്തുന്നത്. കൽക്കരിപ്പാടത്തിൻ്റെ ലേലത്തിൽ കൃത്രിമം കാണിക്കാൻ ഒരു സ്വകാര്യ കമ്പനിയെ സഹായിക്കാനായാണ് പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ അവകാശം നിയമവിരുദ്ധമായി നിഷേധിക്കപ്പെട്ടത്. സർക്കാരിൻ്റെ ഓഡിറ്റർ, കൺട്രോളർ ആൻഡ് ഓഡിറ്റർ ജനറൽ (സിഎജി) ഈ കൃത്രിമം കണ്ടെത്തിയപ്പോൾ, പശ്ചിമ ബംഗാൾ ലേലം വിളിക്കാൻ യോഗ്യമാണെന്ന് സർക്കാർ സമ്മതിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ വസ്തുത അംഗീകരിച്ചിട്ടും, ലേല പ്രക്രിയയിൽ സംഭവിച്ച അന്യായമായ സമ്പ്രദായങ്ങളെ ന്യായീകരിക്കാൻ ശ്രമിച്ചുകൊണ്ട്, കൃത്രിമ ലേലങ്ങളെ പ്രതിരോധിക്കുകയാണ് സർക്കാർ.
മോദിയുടെ കേന്ദ്രസർക്കാർ തങ്ങളെ സാമ്പത്തികമായി ഞെരുക്കുന്നതായി പശ്ചിമ ബംഗാൾ ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രതിപക്ഷം ഭരിക്കുന്ന സംസ്ഥാനങ്ങൾ തുടരെ തുടരെ ആരോപണം ഉന്നയിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നുണ്ട്. ഒരു സംസ്ഥാനത്തിൻ്റെ വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം തുടക്കം മുതൽ മോദി സർക്കാരിൻ്റെ വിവേചനാധികാരത്തിന് വിധേയമായിരുന്നുവെന്ന് ഈ രേഖകൾ തെളിയിക്കുന്നുണ്ട്. ന്യായവും മത്സരപരവുമായ ലേലം നടത്താനുള്ള സുപ്രീം കോടതിയുടെ നിർദ്ദേശത്തെ കൂടിയാണ് ഈ നടപടി അട്ടിമറിച്ചത്.
ലേലത്തിന് പിന്നിലെ തന്ത്രങ്ങൾ
2014 ഓഗസ്റ്റിൽ, കൽക്കരി ലേലവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് സുപ്രീം കോടതി ഒരു വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചിരുന്നു. അന്യമായ രീതിയിൽ കൈ കാര്യം ചെയ്യുന്നുവെന്ന് ചൂണ്ടിക്കണിച്ച കോടതി പഴയതുപടി നടപ്പിലാക്കനും ഉത്തരവിട്ടിരുന്നു.1993 മുതൽ 204 കൽക്കരി ബ്ലോക്കുകൾ സിമൻ്റ്, സ്റ്റീൽ, പവർ കമ്പനികൾക്ക് അനുവദിച്ചത് ഏകപക്ഷീയവും നിയമവിരുദ്ധവുമാണെന്നും കോടതി വിധിച്ചു. സർക്കാരും ,ഉദ്യോഗസ്ഥരും ചേർന്ന് കൽക്കരിപ്പാടങ്ങൾ സ്വകാര്യ, ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള കമ്പനികൾക്ക് അവരുടെ ഇഷ്ടാനുസരണം വിട്ടുകൊടുത്തു. ഇതോടെ ദേശീയ ആസ്തിക്ക് ന്യായമായ വില ലഭിക്കാതെ പോയി. കുഴിച്ചെടുക്കാൻ പോകുന്ന കൽക്കരിയുടെ ന്യായവില നിശ്ചയിക്കുന്നതിന് മത്സരാധിഷ്ഠിത ബിഡ്ഡുകളൊന്നും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. ഖനനത്തിനുള്ള ലൈസൻസ് റദ്ദാക്കിയതിനു പുറമേ, കോടതി പിഴയും ചുമത്തിയിരുന്നു. ഈ ഖനികളിൽ നിന്ന് അന്നുവരെ ഖനനം ചെയ്ത ഓരോ ടൺ കൽക്കരിയ്ക്കും 295 രൂപ ‘അഡീഷണൽ ലെവി’ ആയി ഈടാക്കാനും നിർദേശിച്ചു. ഈ സമയത്തു തന്നെയാണ് കൽക്കരി ഖനനം സംബന്ധിച്ച തെറ്റുകൾ തിരുത്തുമെന്ന് വാഗ്ദാനം ചെയ്ത് പുതിയ കേന്ദ്രസർക്കാർ അധികാരമേറ്റത്.
അധികാരത്തിലെത്തി രണ്ട് മാസത്തിന് ശേഷം, കേന്ദ്ര ഗവൺമെൻ്റ് തങ്ങളുടെ ആദ്യ ഓർഡിനൻസ് നടപ്പിലാക്കിയിരുന്നു. കൽക്കരി ബ്ലോക്കുകൾ അനുവദിക്കുന്നതിന് രണ്ട് വഴികൾ തയ്യാറാക്കിയ കൽക്കരി ഖനികളുടെ പ്രത്യേക വ്യവസ്ഥ ഓർഡിനൻസ്. ചില ബ്ലോക്കുകൾ ലേലത്തിന് വെക്കും, മറ്റുള്ളവ സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് നേരിട്ട് അനുവദിക്കും. ഏത് ഖനിയാണ് ലേലത്തിന് പോകുന്നത്, ഏതാണ് നേരിട്ട് അനുവദിക്കുന്നത് എന്നത് ഇപ്പോഴും സർക്കാരിൻ്റെ ഏകപക്ഷീയമായ തീരുമാനത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ്.
മുമ്പ് ഒരു കൽക്കരിപ്പാടം ഖനനം ചെയ്ത ഒരു കമ്പനി അതേ ബ്ലോക്കിന് വേണ്ടിയോ പുതിയ നിയമങ്ങൾ പ്രകാരം മറ്റ് ഖനികൾക്കുവേണ്ടിയോ വീണ്ടും ലേലം വിളിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നുവെങ്കിൽ അല്ലെങ്കിൽ അവർക്ക് സർക്കാർ നേരിട്ട് ഒരു ബ്ലോക്ക് അനുവദിക്കണമെങ്കിൽ, ഒരു നിബന്ധന ഉണ്ടായിരുന്നു. ഏതെങ്കിലും ബ്ലോക്കുകൾക്കായി ലേലം വിളിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് സുപ്രീം കോടതി ഉത്തരവിട്ട അധിക ഫീസ് നൽകണമെന്ന് ഓർഡിനൻസിൽ വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഇത് കാര്യങ്ങൾ കൂടുതൽ സങ്കീർണ്ണമാക്കുകയാണ് ചെയ്തത്. 1993-2011 കാലയളവിൽ ബ്ലോക്കുകൾ അനുവദിച്ച സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള കമ്പനികൾ കൽക്കരി കുഴിക്കുന്നതിന് സ്വകാര്യ ഖനിത്തൊഴിലാളികൾക്ക് പാട്ടത്തിന് നൽകും. അങ്ങനെയെങ്കിൽ, സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള കമ്പനിയാണോ ലെവി അടയ്ക്കാൻ ബാധ്യസ്ഥരാവുക അതോ ഒടുവിൽ പാട്ടത്തിനെടുത്ത് ബ്ലോക്ക് ഖനനം ചെയ്ത സ്വകാര്യ കമ്പനിയാണോ?
ഓർഡിനൻസിൽ ഇക്കാര്യം വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നില്ല. ഇത് കണ്ടെത്തിയ സർക്കാർ ഓർഡിനൻസ് പാസാക്കിയ ഒരു മാസത്തിനുള്ളിൽ തന്നെ ആഭ്യന്തര ചർച്ചകൾ ആരംഭിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ അറ്റോർണി ജനറൽ മുകുൾ റോത്തഗിയുമായി കൂടി ആലോചന നടത്തി. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഉപദേശപ്രകാരം, ഖനി ഒരു ഖനിത്തൊഴിലാളിക്ക് പാട്ടത്തിന് നൽകിയിരുന്നെങ്കിൽ, ഖനിത്തൊഴിലാളിക്ക് ലെവി അടയ്ക്കാൻ ബാധ്യസ്ഥനാണ്, അല്ലാതെ ബ്ലോക്ക് അനുവദിച്ച കമ്പനിക്കായിരിക്കില്ല.
2014 ഡിസംബർ 26-ന് ഈ പ്രശ്നത്തിൽ ‘വിശദീകരണം ’ നൽകുന്ന രണ്ടാമത്തെ ഓർഡിനൻസ് പുറപ്പെടുവിച്ചു. അടുത്ത ദിവസം, ലേലത്തിന് നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്ന കൽക്കരി ഖനികളുടെ പട്ടിക സഹിതം ടെൻഡർ രേഖയും പുറത്തിറങ്ങി. പശ്ചിമ ബംഗാൾ ആസ്ഥാനമായുള്ള രണ്ട് ഖനികളുടെ ലേലത്തിന് അപേക്ഷിച്ച കമ്പനികളിലൊന്നാണ് പശ്ചിമ ബംഗാൾ പവർ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് കോർപ്പറേഷൻ ലിമിറ്റഡ് (WBPDCL) ആയിരുന്നു. അതിലൊന്നായിരുന്നു സരിസട്ടോളി കൽക്കരിപ്പാടം. ഈ ഖനിയിൽ 83 ദശലക്ഷം ടൺ കൽക്കരി കരുതൽ ശേഖരം ഉണ്ടായിരുന്നു, ഇത് മുമ്പ് ആർപി സഞ്ജീവ് ഗോയങ്ക ഗ്രൂപ്പിൻ്റെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള കൽക്കട്ട ഇലക്ട്രിസിറ്റി സപ്ലൈ കോർപ്പറേഷന് (സിഇഎസ്‌സി) അനുവദിച്ചിരുന്നു, മുമ്പ് സുപ്രീം കോടതി മറ്റ് 203 എണ്ണം റദ്ദാക്കിയിരുന്നു. പവർ, ഐടി, വിദ്യാഭ്യാസം, റീട്ടെയിൽ, മാധ്യമം എന്നിവയിൽ താൽപ്പര്യമുള്ള 4 ബില്യൺ ഡോളർ വരുമാനമുള്ള കൂട്ടായ്മയാണ് ഗ്രൂപ്പ്.
പശ്ചിമ ബംഗാൾ പവർ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് കോർപ്പറേഷൻ ലേലം ചെയ്യാൻ ശ്രമിച്ച മറ്റൊരു ബ്ലോക്ക് 48.4 ദശലക്ഷം ടൺ ട്രാൻസ് ദാമോദർ ബ്ലോക്കാണ്. പശ്ചിമ ബംഗാൾ സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള മറ്റൊരു സ്ഥാപനം ഒടുവിൽ ലേലത്തിൽ ഈ ബ്ലോക്ക് സ്വന്തമാക്കി.
എന്നാൽ കേന്ദ്ര കൽക്കരി മന്ത്രാലയം 2015 ഫെബ്രുവരി 26-ന് കോർപ്പറേഷനെ അയോഗ്യരാക്കി.കമ്പനിക്ക് മുമ്പ് കൽക്കരി ബ്ലോക്കുകൾ അനുവദിച്ചതിനാലും നിശ്ചിത സമയപരിധിക്കുള്ളിൽ ആവശ്യമായ ഫീസ് അടയ്ക്കാത്തതിനാലുമാണ് കമ്പനിയെ അയോഗ്യരാക്കിയതായി മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ കമ്മിറ്റി അറിയിച്ചു. സുപ്രിം കോടതി നിയമവിരുദ്ധമെന്ന് കണ്ടെത്തിയ 204 ബ്ലോക്കുകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന അഞ്ച് ഖനികൾ സ്ഥാപനത്തിന് അനുവദിച്ചതിനാൽ പശ്ചിമ ബംഗാൾ സർക്കാരിൻ്റെ കോർപ്പറേഷനെ മുൻകൂർ അനുവദിച്ചതായി കമ്മിറ്റി പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു.
ഈ സംഭവങ്ങൾ അത്രയും വാസ്തവമമാണ്. കഴിഞ്ഞ ഭരണകാലത്ത് അഞ്ച് ഖനികൾ അനുവദിച്ചിരുന്നു. എന്നാൽ, അവ അഞ്ചും ഒരു സ്വകാര്യ കമ്പനിയായ ഇഎംടിഎ കോൾ ലിമിറ്റഡുമായി ഒരു സംയുക്ത സംരംഭത്തിന് പാട്ടത്തിന് നൽകിയിരുന്നു. അറ്റോർണി ജനറലിൻ്റെ ഉപദേശവും തുടർന്നുള്ള രണ്ടാമത്തെ കൽക്കരി ഓർഡിനൻസും അനുസരിച്ച്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ സർക്കാരിൻ്റെ കോർപ്പറേഷനല്ല, സ്വകാര്യ കമ്പനിയായ ഇഎംടിഎ കോൾ ലിമിറ്റഡിനാണ് അധിക ലെവി അടയ്ക്കാൻ ബാധ്യസ്ഥരായത്. കേന്ദ്ര കൽക്കരി മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ തീരുമാനം പുതിയ കൽക്കരി ഖനികളുടെ പ്രത്യേക വ്യവസ്ഥകളുടെ രണ്ടാം ഓർഡിനൻസുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതല്ല. കൽക്കരി മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ നടപടികൾ അതിൻ്റെ തീരുമാനത്തിൻ്റെ വിശ്വാസ്യതയെ ദുർബലപ്പെടുത്തിയാതായിരുന്നു, കാരണം ഒരേ ലേല റൗണ്ടിൽ ആറ് ഖനികൾ സംസ്ഥാന കോർപ്പറേഷനെ നേരിട്ട് ഏൽപ്പിച്ചു. കൽക്കരി മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ യുക്തിയനുസരിച്ച്, ഈ വിഹിതങ്ങളിലൊന്നും കോർപ്പറേഷന് യോഗ്യത നേടേണ്ടതില്ല.
പശ്ചിമ ബംഗാൾ പവർ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് കോർപ്പറേഷന് ഒരു പ്രധാന ലേലത്തിൽ പങ്കെടുക്കാൻ കഴിയില്ലെന്നാണ് മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ തീരുമാനം. ആർപി സഞ്ജീവ് ഗോയങ്കയുടെ സംഘമാണ് ലേലം നേടിയത്, കോടതി വിധിക്ക് മുമ്പ് ഉണ്ടായിരുന്ന ഖനന ബ്ലോക്ക് വീണ്ടെടുക്കാൻ ലേല പ്രക്രിയയിൽ കൃത്രിമം കാണിച്ചതായി പിന്നീട് വെളിപ്പെട്ടു. സിഎജി നടത്തിയ ഓഡിറ്റിനിടെ ഈ ലേല നടപടി ഏറെ വിമർശനങ്ങൾ ഏറ്റുവാങ്ങിയിരുന്നു. 2016ൽ പാർലമെൻ്റിൽ സമർപ്പിച്ച റിപ്പോർട്ടിൽ കൽക്കരി ലേല പ്രക്രിയയെ കുറിച്ച് സിഎജി ആശങ്ക ഉന്നയിച്ചിരുന്നു. സരിസതോളി ഖനി ലേലത്തിന് ലേലം വിളിച്ചപ്പോൾ ആർപി സഞ്ജീവ് ഗോയങ്ക ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികൾ ഒത്തുകളിച്ചതിന് തെളിവുകൾ കണ്ടെത്തി. CAG മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, ഇത്തരത്തിലുള്ള സഹകരണം “റിഗ്ഗിംഗ്” ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന കമ്പനികളെ നേരിട്ട് പേരുനൽകുന്നതിനുപകരം, പ്രത്യേക പേരുകൾ പരാമർശിക്കാതെ, ഒരു കേസ് പഠനം പോലെ, സഹകരണം എങ്ങനെ സംഭവിച്ചുവെന്ന് ഓഡിറ്റർ അവതരിപ്പിച്ചു.
ഖനിയുടെ പേരോ ലേലത്തിൽ പങ്കെടുത്തവരുടെ പേരോ കേസ് സ്റ്റഡിയിൽ വെളിപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. ഈ ബ്ലോക്കിലേക്കുള്ള ലേലത്തിൽ ഫിനാൻഷ്യൽ റൗണ്ടിൽ എത്തിയ അഞ്ച് ലേലക്കാരിൽ മൂന്ന് പേരും ഇതേ കമ്പനിയിൽ നിന്നുള്ളവരാണ്. അവരിൽ ഒരാൾ യഥാർത്ഥത്തിൽ മാതൃ കമ്പനിയുടെ അതേ ഇൻ്റർനെറ്റ് പ്രോട്ടോക്കോൾ (IP) വിലാസത്തിൽ നിന്നാണ് ലേലം വിളിച്ചത്, ന്യായമായ ലേലത്തിൻ്റെ പ്രധാന വശങ്ങളിലൊന്നായ ബിഡ് രഹസ്യം ലംഘിച്ചു. 2016ലെ റിപ്പോർട്ടിൽ സിഎജി പേരുകൾ മറച്ചുവെച്ചെങ്കിലും 2023ൽ ദ റിപ്പോർട്ടേഴ്സ് കളക്ടീവ് ഇൻ്റേണൽ ഓഡിറ്റ് ഡോക്യുമെൻ്റുകൾ ആക്സസ് ചെയ്തു. ഇതിലൂടെ സിഎജി മറക്കുവാക്കാൻ ശ്രമിച്ച പേരുകൾ കൂടി പുറത്തുകൊണ്ടുവന്നു.
സിഎജി അവതരിപ്പിച്ച കേസ് സ്റ്റഡി പശ്ചിമ ബംഗാൾ ആസ്ഥാനമായുള്ള സരിസട്ടോളി ബ്ലോക്കിന് വേണ്ടിയുള്ളതായിരുന്നു. ആർപി സഞ്ജീവ് ഗോയങ്ക ഗ്രൂപ്പിൻ്റെ കമ്പനികൾ ഈ ബ്ലോക്കിനായുള്ള ലേല പ്രക്രിയയിൽ അന്യായമായി സഹകരിച്ചതായി ഈ അന്വേഷണത്തിൽ തെളിഞ്ഞിരുന്നു. കൂടാതെ, ബ്ലോക്കിനായി ലേലം വിളിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് പശ്ചിമ ബംഗാൾ ഗവൺമെൻ്റിനെ നിയമവിരുദ്ധമായി തടഞ്ഞുകൊണ്ട് കേന്ദ്ര സർക്കാർ ഈ കമ്പനികൾക്ക് സൗകര്യമൊരുക്കി. അതിനാൽ, സർക്കാരിൻ്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ മത്സരം പരിമിതപ്പെടുത്തുകയും സ്വകാര്യ കമ്പനിയെ അന്യായമായി സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു.
സർക്കാർ പിഴവ് ആന്തരികമായി തുറന്നു സമ്മതിക്കുന്നു.
2016-ൽ, കൽക്കരി ബ്ലോക്കിനായി ലേലം വിളിക്കാൻ പശ്ചിമ ബംഗാളിനെ അനുവദിച്ചതായി സർക്കാർ ആഭ്യന്തരമായി അംഗീകരിച്ചു. മുമ്പ് കൽക്കരി ബ്ലോക്കിൻ്റെ സ്വീകർത്താവ് പശ്ചിമ ബംഗാൾ പവർ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് കോർപ്പറേഷൻ ലിമിറ്റഡ് (ഡബ്ല്യുബിപിഡിസിഎൽ) ആയിരുന്നുവെങ്കിലും, നിയമപ്രകാരം യഥാർത്ഥ ഖനന പാട്ടത്തിന് നൽകിയത് ഗാൾ ഇഎംടിഎ കോൾ മൈൻസ് ലിമിറ്റഡിനാണെന്ന് കൺട്രോളർ ആൻഡ് ഓഡിറ്റർ ജനറലിന് (സിഎജി) നൽകിയ മറുപടിയിൽ വിശദീകരിക്കുന്നുണ്ട്. അതിനാൽ, അധിക ഫീസ് അടയ്ക്കാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം ഡബ്ല്യുബിപിഡിസിഎൽ നിക്ഷിപ്‌തമായില്ല. അതുകൊണ്ട് തന്നെ സാങ്കേതികമായി, ലേല പ്രക്രിയയിൽ പങ്കെടുക്കാൻ ഡബ്ല്യുബിപിഡിസിഎൽ യോഗ്യത നേടി.
ഇനീഷ്യൽ പബ്ലിക് ഓഫറിംഗിന് (ഐപിഒ) മുമ്പ്, അഞ്ച് ലേലക്കാർ സാരിസട്ടോളി കൽക്കരി ഖനിയുടെ ഇ-ലേലത്തിൽ പങ്കെടുക്കാൻ യോഗ്യത നേടി. ഈ ഇ-ലേല പ്രക്രിയയിൽ മൊത്തം 167 ബിഡ്ഡുകൾ സമർപ്പിച്ചു. പശ്ചിമ ബംഗാൾ പവർ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് കോർപ്പറേഷൻ ലിമിറ്റഡിനെ (ഡബ്ല്യുബിപിഡിസിഎൽ) പങ്കെടുക്കുന്നതിൽ നിന്ന് നിരസിച്ചെങ്കിലും ലേലത്തിൽ മതിയായ മത്സരമുണ്ടെന്ന് സർക്കാർ വാദിച്ചു. ഓഡിറ്റ് അഭിപ്രായങ്ങൾ അവഗണിക്കണമെന്നും അവർ നിർദ്ദേശിച്ചു.
എന്നിരുന്നാലും, സിഎജിക്ക് ഈ വാദം ബോധ്യപ്പെട്ടില്ല. കൽക്കരി മന്ത്രാലയം അപര്യാപ്തമായ വാദങ്ങളിൽ ഉറച്ചുനിൽക്കുകയാണെന്ന് അവർ ആരോപിച്ചു. ഓഡിറ്റ് റിപ്പോർട്ടിൽ ഉന്നയിക്കപ്പെട്ട ആശങ്കകളെ കൽക്കരി മന്ത്രാലയം വേണ്ടത്ര അഭിസംബോധന ചെയ്തിട്ടില്ലെന്നും മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ മറുപടിയോട് സിഎജിയുടെ തിരിച്ചടിയോട് പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ലെന്നും സിഎജി വ്യക്തമാക്കി. ലളിതമായി പറഞ്ഞാൽ, കൽക്കരി മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ പ്രതികരണങ്ങൾ പര്യാപ്തമല്ല അല്ലെങ്കിൽ ഓഡിറ്റിനിടെ ഉന്നയിച്ച പ്രശ്നങ്ങൾ പൂർണ്ണമായി അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നില്ലെന്ന് സിഎജി പറയുന്നു.
എന്നിട്ടും, ആർപി സഞ്ജീവ് ഗോയങ്ക ഗ്രൂപ്പ് സരിസട്ടോളി കൽക്കരി ബ്ലോക്കിൽ പിടിച്ചുനിൽക്കുന്നത് തുടരുകയാണ്. ആവർത്തിച്ചുള്ള ഓർമ്മപ്പെടുത്തലുകൾ ഉണ്ടായിട്ടും റിപ്പോർട്ടേഴ്സ് കളക്ടീവ് അയച്ച വിശദമായ ചോദ്യങ്ങളോട് കൽക്കരി മന്ത്രാലയം ഇതുവരെയും പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ല.
ഈ അന്വേഷണ റിപ്പോർട്ട് ആദ്യം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത് റിപ്പോർട്ടേഴ്സ് കളക്റ്റീവാണ്. ഇതിന്റെ സ്വതന്ത്ര മലയാള പരിഭാഷയാണ് അഴിമുഖം പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നത്.
